Chuối chấm cốm, xôi cốm hay cốm xào là những món ăn đặc sắc từ cốm, thường xuất hiện trùng với mùa thu Hà Nội.
Mùa thu Hà Nội thường ngắn, chỉ trong khoảng một tháng khi trời se se, bắt đầu chuyển gió và nắng hanh. Đây là lúc thời tiết đẹp và để thưởng thức những món ăn đặc trưng của mùa thu, trong đó có cốm. Nhiều người còn nói rằng "nhìn thấy cốm là thấy cả mùa thu Hà Nội".
Xôi cốm, cốm tươi và cốm xào - những món ăn tiêu biểu của mùa thu Hà Nội. Ảnh: An Đạt
Chuối chấm cốm
Một trải nghiệm đặc trưng khi ghé Hà Nội vào thu là "săn" những gánh cốm bán rong trên phố cổ. Nếu không, bạn có thể ghé làng Vòng ở quận Cầu Giấy hay các khu chợ để mua cốm... Cốm mộc, hay cốm tươi, được bọc trong lá sen, sau đó gói chặt bằng sợi lúa khô. Cốm mộc ăn ngon hơn khi dùng kèm chuối. Không rõ người Hà Nội có thói quen ăn chuối chấm cốm từ khi nào, nhưng không ai có thể phủ nhận độ hợp lý khi ăn kèm hai món này.
Chuối dùng chấm cốm phải là chuối tiêu, vỏ vàng, quả ngọt và săn chắc chứ không phải chuối tây. Bởi chuối có độ bám dính, khi ăn với cốm rất dễ chấm mà không sợ hạt cốm bị rơi ra. Chấm với cốm mà cho vào miệng, ta cảm nhận được độ ngọt, mịn kết hợp với sự dẻo, thơm của cốm tạo nên một hương vị bùi bùi, dễ nghiện.
Cốm tươi ăn với chuối tiêu. Ảnh: Halabui
Xôi cốm
Khi trời chuyển tiết thu, tại những cửa hàng xôi, người bán thường xếp xen kẽ thêm những đĩa xôi màu xanh lá rất thích mắt, đó là xôi cốm. Xôi cốm giờ được bán quanh năm, nhưng phải vào thu mới phổ biến và mới ngon. Vào thu, cốm luôn tươi vì luôn có mẻ mới thay vì tích trữ trong tủ đông, hạt chắc, dẻo và bùi, dùng làm xôi rất ngon.
Cốm dùng làm xôi phải có độ bết và dẻo, thay vì quá tơi và tách ra từng hạt. Xôi cốm có thêm hạt sen và đỗ xanh ninh nhừ, trộn với dừa non thái sợi đã đảo qua đường, mỡ. Xôi cốm còn kích thích khứu giác với mùi thơm nhẹ nhàng từ các nguyên liệu. Độ dẻo đặc trưng cũng những hạt cốm khiến xôi cốm luôn khác biệt với những loại khác, cộng với hương thơm nhẹ nhàng và màu sắc hài hoà khiến thực khách nhung nhớ.
Bạn có thể mua xôi cốm ở dọc đường Hàng Than, phố Chân Cầm hoặc cửa hàng Xôi chè phố cổ ở 26 Gia Ngư.
Cốm xào thường bán tại các hàng xôi - chè. Ảnh: An Đạt
Cốm xào
Nếu đa phần những món ăn từ cốm gây nhung nhớ bởi mùi thơm và hương vị đều nhẹ nhàng thì cốm xào là lựa chọn cho thực khách muốn ăn một món có hương vị rõ nét hơn. Trong những đặc sản từ cốm, cốm xào có lẽ ngọt và dẻo nhất.
Cốm xào thường được bán ở những hàng chè truyền thống Hà Nội, có thể ăn kèm cùng nước cốt dừa hoặc rắc dừa non lên trên. Vì vậy, cốm xào có độ ngậy, thơm. Món ăn dẻo và quyện tới nỗi khó có thể dùng thìa xắn ra ngay nên tại một số cửa hàng, người ta cắt thành từng miếng nhỏ. Cốm xào dùng để ăn chơi, quà chiều hoặc thưởng thức cùng trà xanh.
Địa chỉ ăn cốm xào gợi ý là Xôi chè Bà Thìn ở số 1 Bát Đàn hoặc Chè Thập Cẩm Cũ 1976 ở 72G Trần Hưng Đạo.
An Đạt
