Thuật đo lường thời gian (Horology) chỉ như một đứa trẻ so với ngành thiên văn học (Astronomy). Kể từ khi con người băn khoăn về dòng chảy của thời gian, lịch trình cuộc sống của chúng ta đã được định hình bởi sự chuyển động của các thiên thể. Thời gian được đo bằng mặt trời, mặt trăng và các vì sao. Các chu kỳ quy định và đo lường được của nhưng thiên thể đó giúp hình thành nên hầu hết các loại lịch. Những chiếc đồng hồ cơ khí đầu tiên sinh ra nhằm tái tạo các chu kỳ này. Ngoài chỉ giờ, chúng có thể hiển thị thứ, ngày trong tuần, tháng, tuần trăng (moonphase), cung hoàng đạo (zodiac signs) và các chỉ dẫn thiên văn (astronomical indications) khác. Ngày nay, những bộ lịch nằm trên cổ tay chúng ta, bên trong những chiếc đồng hồ tinh tế nhất. Dưới đây là một hướng dẫn đầy đủ cho tất cả các hình thức của đồng hồ lịch, từ ngày đơn giản đến lịch vạn niên cực kỳ phức tạp.
Lịch là một hệ thống sắp xếp ngày theo các chu kỳ thời gian. Mục đích của nó là ghi lại thời gian và tổ chức các hoạt động nông nghiệp, xã hội, tôn giáo hoặc hành chính. Các biện pháp đo lường thời gian khác nhau ban đầu gồm ngày, tháng (tháng âm lịch) và năm được đánh dấu bằng chu kỳ của các mùa. Tuy nhiên, để đo độ dài một năm một cách chính xác là cực kỳ khó. Một loạt các lịch đã được phát minh để theo dõi thời gian, trước khi lịch Gregorian được phát minh ra và được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới.
Trước đó lịch Julius quy ước một năm có 365,25 ngày, song độ dài của năm mặt trời là 365,242216 ngày cho nên một năm theo lịch Julius dài hơn khoảng 0,0078 ngày so với năm mặt trời (tức là khoảng 11 phút 14 giây). Cải cách Caesar có ý định giải quyết vấn đề này bằng một hệ thống dựa trên ba năm thông thường là 365 ngày, sau đó là một năm nhuận bao gồm 366 ngày. Vào năm 46 trước Công nguyên, “năm rối loạn cuối cùng” đã được kéo dài tới 445 ngày, để sắp xếp lại lịch và lịch Julian, và có hiệu lực vào năm 45 trước Công nguyên.
Ngày nay, lịch Gregorian được quốc tế chấp nhận thay thế lịch Julian để phản ánh chính xác hơn thời gian thực tế trái đất quay quanh mặt trời, với một công thức mới để tính năm nhuận. Năm nhuận xảy ra cứ sau bốn năm. Nếu năm có thể chia đều cho 100, thì đó không phải là một năm nhuận. Nếu năm chia đều cho 400, thì đó sẽ là một năm nhuận (2100, 2200, 2300 không phải là năm nhuận trong khi 2400 sẽ là một năm nhuận).
Đồng hồ lịch ngày cơ bản (Date) Các loại đồng hồ lịch cơ bản và phổ biến nhất là lịch ngày. Một bánh xe lịch ngày sẽ chạy tăng dần từ ngày 1 đến 31. Các tháng có ít hơn 31 ngày sẽ không tự chuyển và người đeo cần chỉnh bằng tay (tháng 2, 4, 6, 9 và 11). Ngày thường được hiển thị bằng kim chỉ ngày hoặc qua 1 cửa sổ, với ngày được in trên 1 đĩa. Việc thay đổi ngày có thể là bán tức thời, thay đổi dần vào khoảng nửa đêm hoặc thay đổi ngay lập tức vào thời điểm nửa đêm bằng một cú nhảy, một giải pháp thanh lịch hơn nhưng phức tạp hơn đòi hỏi phải tích lũy năng lượng để đĩa (kim) ngày nhảy ngay lập tức.
Bộ máy phổ biến ETA 2892 có đĩa lịch ngày Bánh xe chỉ báo ngày (1) quay một lần một ngày và có 1 phần nhọn (mũi tên màu đỏ) sẽ chạm vào đĩa ngày lớn. Chuyển động của bánh xe (1) được truyền từ bánh xe giờ (3) qua bánh xe trung gian (2). Những chiếc đồng hồ có dạng ngày “big date” biểu thị ngày bằng 2 đĩa lịch có in số lớn giúp dễ đọc hơn, 1 đĩa biểu thị hàng chục, đĩa còn lại là hàng đơn vị. Các cơ cấu khác nhau sẽ có kiểu biểu thị khác nhau, có thể là 2 đĩa chồng lên nhau (như chiếc A. Lange & Söhne Grand Lange 1 với bộ máy L095.4) hoặc 2 đĩa đặt cạnh nhau (chiếc Roger Dubuis với bộ máy RD540 caliber có flying Tourbillon)
A. Lange & Söhne Grand Lange 1 với máy L095.4
Máy Roger Dubuis RD540 với flying Tourbillon
Lịch thứ – ngày (Day – Date Calendar) Đôi khi được gọi là lịch đôi, đồng hồ cho biết ngày và thứ trong tuần. Các nguyên tắc để biểu thị thứ tương tự như ngày nhưng với một vài chi tiết khác nhau, đó là một bánh xe quay trong 7 ngày thay vì 31.
Một mẫu Oyster Perpetual Day-Date, biểu tượng của Rolex được giới thiệu lần đầu vào những năm 1950 Lịch thứ – ngày – tháng (Tripple Calendar) Lịch này bổ sung thêm tháng vào ô thứ và ngày. Việc bổ sung lịch tuần trăng làm cho nó trở thành một đồng hồ với lịch hoàn chỉnh.
Jaeger-LeCoultre Reverso Tribute Calendar 85th Anniversary Edtion Lịch thường niên (Anual Calendar) Hầu hết các đồng hồ có lịch quay đầy đủ 1 chu kỳ 31 ngày và yêu cầu điều chỉnh thường xuyên (5 lần một năm) cho những tháng ít hơn 31 ngày. Lịch thường niên tự động điều chỉnh ngày được hiển thị, dựa trên độ dài khác nhau của tháng, nhưng vẫn cần được chỉnh thủ công mỗi năm một lần (tuỳ cơ cấu, đấy là trong trường hợp cỗ máy của bạn không được cao cấp cho lắm). Đồng hồ lịch như vậy có tính đến các tháng với 30 hoặc 31 ngày. Tháng không được tự động sửa là tháng 2, với 28 ngày.
Lịch thường niên của Ochs und Junior với mặt số tối giản, độc đáo, đứa con tinh thần do Ludwig Oeschlin sáng tạo. Một dấu chấm di chuyển ở vòng tròn lớn hơn cho biết ngày. Các vòng tròn nhỏ hơn có 7 và 12 khẩu độ để hiển thị thứ trong tuần và tháng. Lịch vạn niên (Perpetual Calendar) Một sự tinh vi hơn nữa, lịch vạn niên có tính đến các độ dài khác nhau của các tháng trong chu kỳ 4 năm. Cơ chế phức tạp của nó có một “bộ nhớ” cơ học hơn 1461 ngày. Một số hệ thống đã được thiết kế nhưng nói chung, một bánh xe quay cứ 4 năm một lần điều khiển các chỉ dẫn lịch liên quan đến độ dài chính xác của tháng. Để thiết thực hơn nữa, lịch vạn niên có thể đi kèm với hệ thống lên dây tự động (thậm chí người dùng cần thêm cả hộp lên cót tự động để đảm bảo chúng không bao giờ hết cót, kể cả khi không được đeo), vì chúng cần tiếp tục chạy để đảm bảo bảo lịch luôn chạy chính xác.
MB&F Legacy Machine Perpetual Những cơ chế phức tạp này được coi là một minh chứng cho bậc thầy chế tạo đồng hồ và là thứ bắt buộc phải có trong các bộ sưu tập của các nhà sản xuất đồng hồ lớn. Các thương hiệu hiển thị thông tin trên mặt số theo nhiều cách khác nhau, từ bố cục mặt số thông thường (đặc biệt là sử dụng mô-đun lịch Dubois Depraz) đến các tùy chọn sáng tạo hơn để phân biệt, để tăng khả năng đọc hoặc tránh nhìn quá lộn xộn.
Sự thanh lịch cổ điển của chiếc Blancpain Villeret Perpetual và chiếc Cartier Rotonde Astrocalendaire với Tourbillon. Cartier Rotonde có cách hiển thị theo phong cách “amphitheater” (một dạng toà nhà kiểu Hi Lạp, La Mã cổ xưa, khi trung tâm toà nhà là nơi diễn ra các sự kiện như ca nhạc kịch, thể thao, xung quanh là các chỗ ngồi đồng tâm), một dạng biểu thị lịch như những lịch truyền thống. Về mặt cơ học, chuyển động sáng tạo của nó cho phép sửa lịch bằng cách xoay núm vặn theo cả hai hướng, thay vì bằng nút ấn, vốn chỉ chỉnh theo 1 hướng.
Lịch vạn niên giản lược và thông minh trên mẫu H.Moser Endeavour biểu thị ngày qua một cửa sổ ở vị trí 3 giờ và tháng bằng một mũi tên ngắn ở giữa chỉ qua 12 vị trí tương ứng 12 tháng. Mẫu IWC Portuguese Perpetual Calendar với mặt số ngày, tháng dạng số học dễ đọc Greubel Forsey QP à Equation có tourbillon 24 giây và lịch vạn niên (QP – Quantième Perpétuel trong tiếng Pháp). Ở mặt sau của kiệt tác này có ô chỉ năm, một chỉ báo phương trình thời gian tuyệt vời và nguyên bản với bộ máy có độ hoàn thiện ngoạn mục.
Lịch vạn niên vĩnh cửu (Secular Perpetual Calendar) Lịch vạn niên trên thực tế không thực sự vạn niên. Cơ chế của chúng tái tạo chu kỳ 4 năm dựa trên lịch Julian chứ không phải lịch Gregorian. Nó chính xác trong 100 năm. Họ không “xóa” được năm nhuận 3 lần trong 4 thế kỷ và do đó cần phải điều chỉnh thủ công, không cần điều chỉnh cho đến năm 2100.
Đối với những người muốn tránh rắc rối khi phải đặt lại ngày vào cuối tháng 2 năm 2100, các nhà sản xuất đồng hồ đã thiết kế các cơ chế được gọi là “Lịch vạn niên vĩnh cửu”. Trong số các tùy chọn có sẵn, Patek Philippe calibre 89 (đã phá vỡ các kỷ lục tại các cuộc đấu giá), Lịch vạn niên vĩnh cửu của Svend Andersen hoặc Frank Muller Mega Aeternitas.
Frank Muller Aeternitas Mega 4 có 36 bộ phận phức tạp khác nhau được vận hành bởi 1483 bộ phận. Cơ chế lịch của nó được hiệu chuẩn để tái tạo năm nhuận trong 4 năm, không có năm nhuận trong 100 năm, năm nhuận trong chu kỳ 400 năm. Nó có tính năng biểu thị của năm (lịch đếm chu kỳ 1000 năm hiển thị ngay dưới trung tâm mặt số).
Bài viết bởi
Biên dịch bởi SHOPDONGHO.com
