Chúng ta được nghe rất nhiều đến từ công nguyên, trước và sau công nguyên ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Vậy công nguyên là gì? Trước công nguyên và sau công nguyên được tính như thế nào? Cùng SHOPDONGHO.com giải thích trong bài viết dưới đây nhé.
Công nguyên là gì? Công Nguyên (viết tắt là CN) là thuật ngữ được sử dụng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregory. Thuật ngữ này là gốc từ tiếng Latinh thời Trung Cổ, A là AD). Từ “Công nguyên” (chữ Hán: 公元) trong Hán Việt được vay mượn từ tiếng Trung. Trong tiếng Trung, “Công nguyên” 公元 là tên gọi tắt của “Công lịch kỷ nguyên” 公曆紀元.
Khái niệm Công nguyên được đưa ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus khoảng thế kỉ 6, nhưng không được sử dụng rộng rãi cho đến sau năm 800. Nhằm để tính ngày lễ Phục Sinh, sẽ không có năm 0 trong các lịch. Cách ghi này trong lịch Gregorian được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay. Lịch julius được Julius Caesar giới thiệu năm 46 TCN và có hiệu lực từ năm 45 TCN. Đã được lựa chọn sử dụng ít nhất từ thời Hipparchus.
Lịch này một năm thường có 365 ngày chia thành 12 tháng, ngày nhuận được thêm vào tháng 2 sau mỗi năm. Lịch này được sử dụng mãi đến những năm của thế kỷ 20, và hiện giờ vẫn còn dùng ở một số quốc gia trong các nhà thờ Chính thống giáo. Tuy nhiên hạn chế của lịch này là quá nhiều ngày nhuận được thêm vào để phù hợp với các mùa thiên văn. Từng ngày người ta cảm thấy lịch này không còn chuẩn xác nữa cuối cùng dẫn đến sự cải cách lịch năm 1582.
Thay vào sử dụng lịch Gregorian có độ chính xác cao hơn. Lịch Gregorian là bộ lịch Tây lịch hay Dương lịch đang được sử dụng phổ biến toàn cầu hiện nay. Bộ lịch này do Giáo hoàng Gregory XIII đưa ra năm 1582 với 365 ngày, chia làm 12 tháng và cứ 4 năm có một năm nhuận, ngày nhuận được thêm vào tháng 2.
Công lịch kỷ nguyên hay công nguyên (CN) là một thuật ngữ dùng để đánh số năm trong lịch Julius và lịch Gregory do tu sĩ Dionysius Exiguus đặt ra. Khái niệm “công nguyên” ra đời vào thế kỷ thứ VI nhưng mãi đến sau năm 800, nó mới được sử dụng rộng rãi. Công nguyên trong tiếng Hán Việt được hiểu như sau:
Công: Những gì thuộc về chung cho tất cả mọi người. Nguyên: Kỷ nguyên hoặc một khoảng thời gian nào đó.
Từ đó, ta có thể hiểu đơn giản công nguyên là khoảng thời gian bắt đầu sử dụng lịch chung của tất cả các quốc gia trên thế giới. Sau khi hiểu được khái niệm công nguyên, bạn cần nắm được cách viết tắt cũng như tên tiếng Anh của các thuật ngữ dưới đây:
AD là tên viết tắt của Anno Domini (Kỷ nguyên Kito hay thuộc Kỷ nguyên của chúa). Thuật ngữ này được bắt nguồn từ tiếng Latinh thời Trung Cổ. BC là tên viết tắt của Before Christ. Nó có nghĩa là trước công nguyên (TCN). Theo truyền thống, tiếng Anh theo cách sử dụng tiếng Latinh bằng cách đặt chữ viết tắt “AD” trước số năm, mặc dù nó cũng được tìm thấy sau năm.
Ngược lại, BC luôn được đặt sau số năm (ví dụ: 68 AD, nhưng 68 BC), giữ nguyên trật tự cú pháp. Chữ viết tắt AD cũng được sử dụng rộng rãi sau con số một thế kỷ hoặc thiên niên kỷ, như trong “thế kỷ thứ tư sau Công nguyên” hoặc “thiên niên kỷ thứ hai sau Công nguyên” (mặc dù cách sử dụng bảo thủ trước đây đã bác bỏ những cách diễn đạt như vậy).
Vì BC là tên viết tắt tiếng Anh của Before Christ, nên đôi khi người ta kết luận không chính xác rằng AD có nghĩa là Sau khi chết, tức là sau cái chết của Chúa Giê-su. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là khoảng 33 năm thường liên quan đến cuộc đời của Chúa Giêsu sẽ không được tính vào thang thời gian trước Công nguyên và sau Công nguyên.
Thuật ngữ được một số người xem là trung lập hơn và bao gồm cả những người không theo đạo Cơ đốc gọi đây là Kỷ nguyên Hiện tại hoặc Kỷ nguyên Chung (viết tắt là CE), với những năm trước đó được gọi là Trước Kỷ nguyên Chung hoặc Hiện tại (BCE). Đánh số năm thiên văn và ISO 8601 tránh các từ hoặc chữ viết tắt liên quan đến Cơ đốc giáo, nhưng sử dụng các số tương tự cho năm sau Công nguyên.
Công Nguyên (viết tắt là CN) là thuật ngữ được sử dụng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregory Công nguyên bắt đầu từ năm nào? Công Nguyên hay Kỷ nguyên Công lịch tính từ khi Chúa Giêsu được sinh ra, cho rằng năm 1 là năm bắt đầu công nguyên, tức là năm mà Giêsu ra đời. Trước thời điểm chúa Giêsu sinh ra được gọi là Trước Công Nguyên hay “Trước Kỷ nguyên Công lịch” ở đây ” Kỷ nguyên công lịch” là từ bắt nguồn theo tiếng Hán (viết tắt là TCN, cách sử dụng tương ứng ở phương Tây là BC, viết tắt của before Christ).
Hiện tại những năm công nguyên vẫn đang tiếp tục diễn ra. Chúng ta có thể gọi những năm kế tiếp tính theo lịch phương Tây là năm công nguyên. Hoặc năm sau công nguyên như mình vẫn quen gọi đều được cả. Lịch công nguyên sẽ được tính như sau:
1 năm có 365 ngày và được chia thành 12 tháng, riêng năm nhuận sẽ có 366 ngày 1 thiên niên kỷ là 1000 năm 1 thế kỷ là 100 năm và 1 thập kỷ là 10 năm 1 ngày có 24 tiếng, 1 tiếng có 60 phút, 1 phút có 60 giây Lịch công nguyên xuất phát từ năm 1 công nguyên (1 CN). Các năm trước đó như: -1, -2, -3,…là các năm trước công nguyên, thường được ký hiệu là: 1 TCN, 2 TCN, 3 TCN,…
Công Nguyên hay Kỷ nguyên Công lịch tính từ khi Chúa Giêsu được sinh ra Trước công nguyên là gì? Theo như những điều đang được biết đến thì lịch Gregorian đang dùng thì hiện dựa trên năm sinh của Chúa Giêsu được cho là năm 1. Các năm tiếp theo được tính từ sự kiện này và được kèm theo AD hoặc CE (Công nguyên), trong khi các năm trước nó kèm theo BC hoặc BCE (Trước công nguyên).
Kỷ nguyên chung (CE) và Trước kỷ nguyên chung (BCE) là ký hiệu năm cho lịch Gregory (và tiền thân của nó, lịch Julian), kỷ nguyên lịch được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Common Era và Before the Common Era là những lựa chọn thay thế cho các ký hiệu Anno Domini (AD và BC) được sử dụng bởi Dionysius Exiguus.
Hai hệ thống ký hiệu tương đương nhau về mặt số: “2022 CE” và “AD 2022”, mỗi hệ thống mô tả năm hiện tại; “400 BCE” và “400 BC” là cùng một năm. Số năm trước công nguyên là không thể xác định được, bởi không ai biết được trước năm 1 đó có bao nhiêu năm. Vì theo như những quy ước thời gian hiện được biết đến thì chỉ quy ước năm sinh ra của chúa Giêsu mà thôi.
Tóm lại có thể hiểu là TCN là những năm trước khi chúa Giêsu ra đời. Công nguyên tính từ năm thứ nhất tới giờ, hiện giờ chúng ta đang sống trong Công nguyên và chưa kết thúc Công nguyên. Như đã nói ở trên chúng ta chỉ được biết quy ước thời gian hiện tại chỉ quy ước năm sinh ra Chúa Giê Su là năm 1, năm thứ 1 là bắt đầu Công nguyên.
Theo minh họa bằng trục số thì những năm trước năm chúa Jesus sinh ra có thể là âm vô cùng. Chúng ta không thể biết được trước khi chúa sinh ra đời trái đất đã trải qua bao nhiêu năm. Vì vậy, không thể xác định được chính xác số năm trước công nguyên. Quá trình con người phát triển từ đời sống nguyên thủy đến cộng đồng.
Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm những bằng chứng, tài liệu còn sót lại nhưng cũng không thể xác định được cụ thể có bao nhiêu năm trước công nguyên. Quá trình hình thành con người, con người hình thành đời sống từ nguyên thủy đến cộng đồng là rất lâu, nhiều nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm dựa trên những chứng cứ, tài liệu còn sót lại những không thể xác định cụ thể được, vì thời gian đã ăn mòn mọi thứ kể cả các nền văn minh cổ đại có sức mạnh ghê gớm trong quá khứ, không một cơ sở nào chắc chắn cho thời gian đó.
TCN là những năm trước khi chúa Giêsu ra đời Sau công nguyên là gì? Hệ thống niên đại Anno Domini được Dionysius Exiguus nghĩ ra vào năm 525 để thống kê các năm trong bảng Lễ Phục sinh của ông. Hệ thống của ông là để thay thế kỷ nguyên Diocletian đã được sử dụng trong một bàn lễ Phục sinh cũ, vì ông không muốn tiếp tục ký ức về một bạo chúa đã bức hại các tín đồ Cơ đốc giáo.
Năm cuối cùng của bảng cũ, Diocletian Anno Martyrium 247, ngay sau đó là năm đầu tiên của bảng, Anno Domini 532. Khi Dionysius nghĩ ra bảng của mình, các năm theo lịch Julian được xác định bằng cách đặt tên cho các quan chấp chính nắm giữ chức vụ năm đó – Dionysius bản thân ông tuyên bố rằng “năm nay” là “thời kỳ chấp chính của Probus Junior”, tức là 525 năm “kể từ khi nhập thể của Chúa Giêsu Kitô”.
Nhiều người do hiểu lầm Công nguyên là năm Giêsu ra đời nên họ gọi những năm nằm sau năm chúa Giêsu ra đời là “sau Công nguyên”. Nhưng thực tế không phải như vậy, Công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm Chúa Giêsu ra đời trở về sau. Nên công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn đến hiện giờ hay nói cách khác là chúng ta đang sống trong công nguyên.
Do đó, Dionysius ngụ ý rằng sự nhập thể của Chúa Giêsu xảy ra trước đó 525 năm, mà không nói rõ năm cụ thể mà sự ra đời hoặc thụ thai của Ngài. Tuy nhiên, không nơi nào trong việc trình bày bảng của mình, Dionysius liên hệ kỷ nguyên của mình với bất kỳ hệ thống niên đại nào khác, cho dù lãnh sự quán, Olympiad, năm của thế giới, hay năm vương giả của Augustus; ông ấy không giải thích hoặc biện minh cho ngày cơ bản.
Công nguyên chỉ kết thúc khi người ta quyết định kết thúc nó. Như vậy là không có khái niệm sau Công nguyên là những năm nằm sau Công Nguyên. Tuy vậy chúng ta vẫn thấy nhiều tài liệu dùng thuật ngữ sau công nguyên hay viết tắt SCN. Vì thế, chúng ta nên nhớ không có khái niệm sau công nguyên nhé.
Công nguyên chỉ kết thúc khi người ta quyết định kết thúc nó Bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ thêm về công nguyên là gì, trước và sau công nguyên là gì. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngại bình luận để SHOPDONGHO.com giải đáp nhé.
