Đồng hồ phi công là một đồng hồ đặc biệt thiết kế dành riêng cho những người lái máy bay. Nó có những tính năng đặc trưng như đường viền đồng hồ dễ đọc, vạch chia giờ và phút rõ ràng, cùng với các chức năng như đồng hồ đếm giờ, đồng hồ đếm ngược và kim giữ thời gian GMT. Chiếc đồng hồ phi công gợi lên sự chuẩn xác, đáng tin cậy và phong cách thời trang của ngành hàng không.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Đồng hồ phi công là gì - Thế nào làm ra đồng hồ phi công?
Đồng hồ đeo tay luôn là một công cụ gắn liền với nhiều cột mốc phát triển của nhân loại. Ngay từ buổi khởi nguyên của ngành hàng không, đồng hồ đeo tay, hay còn gọi chính xác hơn là những chiếc đồng hồ phi công đã góp một phần không nhỏ trong những sự kiện giúp con người phá vỡ các giới hạn để khám phá bầu trời.
Cho đến nay, bảng điều khiển máy bay đã trở nên hiện đại và tổ hợp được nhiều chức năng hơn, đồng hồ phi công vẫn là một vật bất ly thân với những người làm việc trong khoang lái; đồng thời, chúng cũng trở thành một dòng sản phẩm “hot”, được rất nhiều tín đồ đồng hồ, dù không phải là phi công, săn lùng và sở hữu. Vậy đồng hồ phi công là gì? Đặc điểm nào làm nên chiếc đồng hồ phi công? Trong bài viết này SHOPDONGHO.com sẽ du hành ngược thời gian để tìm hiểu về nguồn gốc hình thành, cũng như những đặc điểm làm nên chiếc đồng hồ phi công tốt.
Lịch sử hình thành đồng hồ phi công
Chúng ta sẽ quay về thời đại mà con người vẫn còn đang loay hoay tìm cách thoát khỏi trọng lực để thực hiện ước mơ bay lượn trên bầu trời, thời đại mà những con người quả cảm sẵn sàng đem tính mạng của mình đánh cược với những đôi cánh họ đã tạo ra và phần còn lại của thế giới nín thở dõi theo. Vào ngày 17/12/1903, anh em nhà Wright đã thực thực hiện thành công chuyến bay ngắn bằng một cỗ máy nặng hơn không khí. Nhưng phải ba năm sau, công cuộc chinh phục bầu trời mới đạt lên một tầm cao mới bởi Santos Dumont, nhà chế tạo máy bay kiêm phi công xuất sắc nhất của Châu Âu thời thời bấy giờ.
Santos Dumont, nhà chế tạo máy bay kiêm phi công đại tài người Brazil[/caption] Vào 1906, chiếc 14 bits của Santos Dumont được trang bị động cơ và bánh xe đã cất cánh, đạt kỷ lục về độ cao lúc bấy giờ và được chứng thực bởi Hiệp hội Hàng Không châu Âu. Trong khi đó anh em nhà Wright vẫn sử dụng đường ray và máy phóng để giúp máy bay họ cất cánh một cách trật vật.
Ngày 13/9/1906, nhà phát minh cho thử máy bay trước công chúng và đã bay được 8 mét tại sân Bagatelle gần Paris. Santos Dumont đã nâng khoảng cách này lên 50 mét vào ngày 23 tháng 10. Ngày 12/11/1906, trong chuyến bay thử ở Paris, máy bay của ông đạt được quãng đường lần lượt 69m, 117m và 130m đã quyết định quay lại điểm xuất phát bằng cách bay ngược hướng gió.
Khoảng 30m đầu tiên motor vận hành bình thường, tuy nhiên sau đó máy bay đột ngột tăng vọt độ cao và lại lao xuống một cách bất ngờ. Sau một thoáng giật mình, Santos Dumont đã nhanh chóng điều khiển bánh lái và cho máy bay có thể hạ cánh an toàn mặc dù cú tiếp đất đã khiến cánh máy bay bị gãy. Tổng cộng máy bay đã bay được quãng đường 240m trong 21 giây.
Bức họa trên mặt báo về chuyến bay thành công của Dumont Santos năm 1906[/caption] Sau khi đạt được kỷ lục và nhận giải thưởng Deutsch Archdeacon, Santos Dumont được vinh danh tại nhà hàng Maxim ở Paris. Và trong bữa tiệc đấy, sau những tràng chúc tụng, Alberto đã phàn nàn với người bạn Cartier của mình về sự bất tiện khi vừa bay vừa phải lục lọi chiếc đồng hồ quả quýt trong túi. Ông cần dùng tay để điều khiển máy bay, nhưng chiếc đồng hồ quả quýt trong túi khiến ông bị phân tâm. Cartier lắng nghe và chiếc Cartier Santos 1906, chiếc đồng hồ phi công đầu tiên ra đời.
Đồng hồ Cartier Santos
Louis Cartier đã làm chiếc đồng hồ đeo tay đầu tiên cho người bạn Alberto Santos Dumont, và Santos đã đeo nó trong mỗi chuyến bay. Danh tiếng của Alberto vang khắp châu Âu, cùng những chiếc máy bay và chiếc đồng hồ Cartier của ông cũng trở nên nổi tiếng, báo hiệu trước cho kỷ nguyên vàng của ngành hàng không.
Đồng hồ Cartier Santos phiên bản hiện đại
Đồng hồ phi công là gì? Những đặc điểm nào làm nên chiếc đồng hồ phi công?
Đồng hồ phi công là dòng đồng hồ thiết kế dành riêng cho lĩnh vực quân sự, hàng không, được sử dụng để thực hiện nhiều chức năng như xác định thời gian, tính toán khoảng cách, thời gian bay, định vị tọa độ dựa trên góc giờ,…
Đồng hồ phi công CITIZEN Eco-Drive Promaster Sky Radio Controlled Sapphire Super Titanium JY8069-88E
Không giống như đồng hồ lặn có tiêu chuẩn chất lượng ISO 6425, đồng hồ phi công không có tiêu chuẩn chất lượng chung nào cả. Đến nay chỉ có nước Đức là thành lập nên tiêu chuẩn TeStaF - Technischer Standard Fliegeruhren vào năm 2012 để dành kiểm nghiệm cho các mẫu đồng hồ phi công Đức.
Logo tiêu chuẩn TeStaF cho đồng hồ phi công của Đức[/caption] Thiết kế cho đồng hồ phi công cũng rất đa dạng, nếu không biết rõ một số đặc điểm nhận dạng hay các chức năng năng riêng biệt, ta cũng khó mà nhận dạng được. Tùy theo yêu cầu và những ứng dụng tình huống riêng mà những chiếc đồng hồ sẽ có thiết kế và những chức năng khác nhau, nhưng tựu chung, những chiếc đồng hồ phi công sẽ có ít hoặc nhiều những chức năng dưới đây:
Kích thước đồng hồ lớn
Những chiếc đồng hồ phi công thường có size khoảng từ 42mm trở lên, một phần là do bộ máy đồng hồ sẽ sử dụng nhiều chức năng hơn, hoặc sẽ có lồng thêm một khung lồng sắt bên trong vỏ để tăng khả năng chống va đập, cũng như chống từ trường từ bảng điều khiển khoang lái. Ngoài ra, kích thước đồng hồ lớn một phần là do thiết kế to lớn vậy để người đeo có thể cập nhật thông số giờ ở mặt số rõ ràng, nhanh chóng hơn.
Đồng hồ phi công thường có mặt số khá to
Hỗ trợ đọc giờ trong tối bằng dạ quang
Có nhiều cách giúp đồng hồ phát quang trong tối như sử dụng đèn led, lân quang, tritium,… và việc hỗ trợ đọc giờ trong bóng tối là yếu tố cần phải có đối với mẫu đồng hồ phi công.
Mặt số thiết kế theo mẫu B-Uhr hoặc theo mẫu Mark
Đồng hồ B-Uhr B-Uhr là tên viết tắt của chữ tiếng Đức Beobachtungsuhr, nghĩa là đồng hồ quan sát do mặt số đồng hồ này to đến 55mm để dễ xem giờ, được sử dụng cho các phi công máy bay đánh bom của quân đội Phái xít Đức từ Thế chiến 2.
Đồng hồ phi công citizen Eco-Drive AW1360-12H có mặt số lấy cảm hứng từ mặt số đồng hồ B-Uhren
Ngày nay, các nhà sản xuất đồng hồ chỉ lấy cảm hứng từ thiết kế mặt số đồng hồ B-Uhr để chế tác ra các mẫu đồng hồ quân sự hoặc đồng hồ phi công. Hiện tại chỉ còn 5 hãng (4 hãng Thụy Sĩ và 1 hãng từ Đức) là còn sản xuất những mẫu đồng hồ quan sát B-Uhr nguyên bản, bao gồm:
- A. Lange & Sohne: máy cal. 48/1 Laco (Lacher & Co) máy Durowe cal. D5
- Stowa (Walter Storz) máy Unitas cal. 2812
- Wempe (Chronometerwerke Hamburg) máy Thommen cal. 31
- IWC (International Watch Company) máy 52 SC
Thiết kế mặt số đồng hồ B-Uhr có hai kiểu là B-Uhr kiểu A và B-Uhr kiểu B. B-Uhr kiểu A có thiết kế cơ bản, hiển thị 3 kim với 11 vòng giờ số Latin, ở góc 12h là hình tam giác với hai chấm tròn hai bên đỉnh. B-Uhr kiểu B có mặt số hiển thị hai vòng số, vòng số ngoài biểu thị phút với kim phút dài chỉ định, vòng số nhỏ biểu thị giờ với kim giờ ngắn chỉ định.
Thiết kế B-Uhr kiểu A bên trái và B-Uhr kiểu B bên phải
Đồng hồ Mark: Là dòng đồng hồ phi công rất nổi tiếng của nước Anh thời Thế chiến I, với mẫu Mark IV.A ra đời năm 1914 và Mark V ra đời năm 1916, được sản xuất bởi nhiều hãng nổi tiếng như Omega, Zenith, Doxa, Electa…vv.. Khác với B-uhr của không quân Đức, dòng Mark của Anh quốc có các cọc số thường, với 2 kim chỉ giờ và phút cách điệu kèm kim rốn chỉ giây ở vị trí 6 giờ.
Mẫu Mark V
Mẫu Mark IV.A
Thiết kế quân sự này đến nay vẫn vẫn được nhiều hãng làm theo, thuộc vào dạng kinh điển của dòng phi công xếp ngay cạnh dòng phi công của Đức. Phong cách thiết kế vô cùng thực dụng, dễ xem giờ, dễ đo thời gian và toát lên khí chất mạnh mẽ đậm chất lính Châu Âu.
Có núm chỉnh khá to
Đồng hồ phi công sẽ có núm chỉnh khá to do các phi công, đặc biệt là các phi công ở phi cơ phản lực, phải đeo găng tay và sẽ khó điều chình đồng hồ nếu núm chỉnh nhỏ
Khả năng chịu lực sốc, chịu lực từ trường tốt
Khu vực bảng điều khiển của buồng lái máy bay có chứa rất nhiều sóng từ trường, vì thế đồng hồ dùng cho phi công phải có khả năng chống từ trường tốt để hoạt động luôn ổn định. Đồng thời, môi trường khi máy bay cất cánh bay, đổi hướng bay và hạ cánh tạo ra rất nhiều lực gia tốc G-Force. Vì thế đồng hồ phi công cũng phải có khả năng chịu lực chấn động tốt.
Đồng hồ luôn hoat động chính xác và ổn định
Công việc điều khiển buồng lái đòi hỏi phải có sự chính xác, vì thế những công cụ phụ kiện như chiếc đồng hồ phi công đeo tay nhất thiết phải có tính chính xác và sự ổn định. Những chiếc đồng hồ pin, điện tử, năng lượng ánh sáng hay smartwatch đều mang lại độ chính xác xuất sắc. Còn về những chiếc đồng hồ cơ tự động thì bắt buộc ít nhất chúng phải đạt được độ chính xác chuẩn Chronometer.
Đạt chuẩn Chronometer là điều cần thiết đối với đồng hồ phi công máy cơ
Đọc thêm:
Bổ sung nhiều chức năng hỗ trợ
Chức năng định hướng bằng góc giờ Hour Angle Ngày xưa khi máy bay còn chưa có hệ thống định vị GPS, các phi công và các nhà nghiên cứu đã phải mày mò tìm ra các cách thức tối ưu nhất, tạo ra một công cụ định hướng với phương châm gọn nhẹ, thuận tiện khi sử dụng và đạt độ hiệu quả cao nhất.
Cũng là một phi công nên nắm được những yêu cầu này, người phi công huyền thoại Charles Lindbergh, người phi công đầu tiên đã một mình bay qua biển Đại Tây Dương thành công, đã phát triển mẫu đồng hồ đeo tay có chức năng định vị vị trí trên bầu trời cùng với nhà sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ Longines, khai sinh ra chiếc đồng hồ chức năng góc giờ mang tên Longines Lindbergh Hour Angles, mẫu đồng hồ được xem là biểu tượng cho sự phát triển của ngành hàng không hiện đại.
Người phi công quả cảm Charles Lindbergh và chiếc máy bay "Linh hồn của Thánh Louis"[/caption] Lindbergh dựa vào kinh nghiệm bay của mình, với kiến thức học được từ trung úy P.V.H Weems về các công cụ và những cách định vị theo bầu trời, đã trình bày với Longines những gì ông cần để cập nhật và ứng dụng các tính năng phù hợp để tạo nên một chiếc đồng hồ điều hướng. Ngay sau đó, nhà chế tác đồng hồ Thụy Sĩ đã bắt tay ngay vào công việc, tạo ra chiếc đồng hồ điều hướng với tên chức năng là Hour Angles – chức năng góc giờ.
Đồng hồ Longines Lindbergh Hour Angles
Đồng hồ Hour Angles của Longnies cho phép phi công dễ dàng xác định góc giờ, một phương pháp tìm kiếm kinh độ dựa trên Greenwich Mean Time. Ngoài tính năng điều hướng, đồng hồ Lindbergh còn cho hiển thị múi giờ trên mặt và đai kính giúp việc tính toán góc giờ dễ hàng hơn rất nhiều. Phi công có thể tự tin xác định vị trí của mình ngay cả khi đang bay trên mặt nước hàng dặm.
Năm 1931, đồng hồ Longines Lindbergh Hour Angles chính thức ra mắt và đã được bán cho rất nhiều phi công cũng như dân chúng, mở ra thời kì biến hãng Longines trở thành nhà vua trong kỷ nguyên vàng của công cuộc chinh phục bầu trời.
Chức năng Chronograph Chức năng bấm giờ Chronograph không những hay được sử dụng trong các mẫu đồng hồ thể thao mà còn được ứng dụng rộng rãi trong các mẫu đồng hồ, giúp các phi công đo được thời gian của các chuyến bay, cũng như vận tốc của máy bay. Có hai dạng Chronograph cho đồng hồ phi công là Chronograph 20 (chronograph 2 vòng số) và Chronograph 21 (chronograph 3 vòng số).
Thiết kế Chronograph 20 (chronograph 2 vòng số) hình bên trái và Chronograph 21 (chronograph 3 vòng số) hình bên phải
Thước trượt Slide Rule Bộ phận thước trượt nằm ở vành bezel đồng hồ, có chức năng để giúp các phi công thực hiện nhanh các phép tính toán như phép nhân, chia, căn bậc hai,…
Đồng Hồ Citizen CB5001-57E có vành bezel là thước trượt Slide Rules để hỗ trợ làm các phép tính nhanh
Hiển thị giờ kép Đồng hồ phi công thường sẽ có hiển thị thêm một kim giờ chỉ giờ GMT, hoặc có vành bezel World Time, hoặc vòng giờ nhỏ chỉ giờ kép Dual-Timer, để các phi công có thể vừa cập nhật giờ ở múi giờ thứ hai với giờ hiện tại.
Đồng Hồ Grovana 1547.1528 với kim màu đỏ hình máy bay dùng để chỉ giờ GMT của múi giờ thứ hai
Xem thêm:
VÌ SAO ĐÀN ÔNG NÊN ĐEO ĐỒNG HỒ
THÔNG TIN CƠ BẢN VỀ LỚP MẠ VÀNG 18K TRÊN ĐỒNG HỒNG LONGINES
CÁCH CHỌN ĐỒNG HỒ NAM NỮ PHÙ HỢP VỚI MÀU DA
ĐỒNG HỒ TISSOT CỦA NƯỚC NÀO? CÓ TỐT KHÔNG?
ĐỒNG HỒ QUÂN ĐỘI LÀ GÌ - NHỮNG YẾU TỐ NÀO LÀM NÊN MỘT CHIẾC ĐỒNG HỒ QUÂN ĐỘI TỐT
TẠI SAO BẠN NÊN MUA ĐỒNG HỒ CƠ TỰ ĐỘNG?
ĐỒNG HỒ GMT LÀ GÌ? ĐỒNG HỒ WORLD TIME LÀ GÌ? CÁCH SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO?
TÌM HIỂU VỀ CÁC CƠ CHẾ LỊCH CHO ĐỒNG HỒ ĐEO TAY
TÂN TÂN CHIA SẺ CÁCH CHỌN MUA ĐỒNG HỒ PHÙ HỢP VỚI BẠN
